Δεντροφύτευση

Στη δεντροφύτευση της Κυριακής στον Κοκκιναρά δεν έχει σημασία πόσες ρίζες φυτέψαμε στη γη. Σημασία έχει πόσες ρίζες ξεριζώθηκαν. Απ’ τον καναπέ!

Τα καμμένα κουφάρια που στέκουν απ’ το 2007 στην καταθλιπτική Πεντέλη, την Κυριακή δεν ήταν μόνα τους: χιλιάδες άνθρωποι γύρω τους φυτεύαμε δέντρα. Δήμοι, φορείς, σχολεία, πρόσκοποι, οικογένειες, παρέες. Και παιδιά, πολλά παιδιά!

Η τεράστια αυτή συμμετοχή απέδειξε πως το κίνητρο της περιβαλλοντικής αναβάθμισης συγκινεί σήμερα χιλιάδες ανθρώπους. Απέδειξε ότι τα παιδιά δεν διανοούνται το μέλλον τους μαύρο!

Αυτή η ανθρώπινη ασπίδα γύρω απ’ τα μικρά εκείνα δεντράκια (που κανείς δεν ξέρει αν θα προλάβουν να μεγαλώσουν πριν ξανακαούν) είναι κραυγή:

Αναδασώστε! Εμείς θα βοηθήσουμε. Δεν θέλουμε να είμαστε άλλο τηλεθεατές στην καταστροφή, θέλουμε να είμαστε συμμέτοχοι στην αναγέννηση!

Η απάντηση όμως του κράτους είναι μια διαρκής εκκωφαντική απουσία...

Η αναδάσωση θέλει εθελοντές, αλλά θέλει και πρωτοβουλίες. Κόσμος πρόθυμος υπάρχει. Αλλά δεν μπορεί να παίρνει ο καθένας ένα δέντρο και μια τσάπα και να πηγαίνει κάθε Κυριακή σε κάποιο απ’ τα δεκάδες καμμένα σημεία της χώρας.

Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ή/και το υπουργείο ΠΕ(ριβάλλοντος) ΧΩ.Δ.Ε. θα έπρεπε να έχουν μια υπηρεσία που συντονίζει και υλοποιεί αναδασώσεις.

Μια Γραμματεία που να καλλιεργεί συγκεκριμένους τύπους δέντρων στα δασικά φυτώρια και τα φυτεύει στα κατάλληλα σημεία, κατόπιν γεωπονικών μελετών.

Αντ’ αυτού, οι αρμόδιοι περιμένουν την ιδιωτική πρωτοβουλία, από ένα κανάλι, έναν φορέα πολιτών ή μια εταιρία. Και δεν ντρέπονται κιόλας να πηγαίνουν να κάνουν και δηλώσεις!

Θυμίζοντάς μας άραγε την παρουσία ή την απουσία τους;;

Η κρίσιμη μαγιά ανθρώπων που θέλουν να συνδράμουν στην αναδάσωση υπάρχει. Εκείνο που ακόμα λείπει είναι ο κρατικός συντονισμός θωράκισης και αναπλήρωσης του καμμένου μας δάσους.

Πού είναι το Δασολόγιο που θα καταγράψει τις καμμένες εκτάσεις; Ποια ισχύ προστασίας του δάσους έχει το Δασαρχείο; Ποια κρατική υπηρεσία είναι υπεύθυνη για τις αναδασώσεις;

Πριν συνηθίσουμε το μαύρο στη ζωή μας, απαιτείται άμεση κρατική δράση. Αντί λοιπόν να σκάβουμε ο ένας τον λάκκο του άλλου (στη ζωή, στη δουλειά κλπ.), ας μας κινητοποιήσουν να σκάβουμε λάκκους για να φυτεύουμε δέντρα!

Γιατί αν αυτό το εθελοντικό κίνημα οικολογίας δεν αξιοποιηθεί τώρα προς όφελος όλων μας, πολύ φοβάμαι ότι σύντομα θα εκφυλιστεί σε πυροτέχνημα. Οι δεντροφυτεύσεις θα καταντήσουν τηλεοπτικό event, χωρίς ουσία.

Σήμερα είναι η ώρα να εδραιωθεί η προστασία του περιβάλλοντος ως διαρκής μάχη, όχι σαν ημερήσια βόλτα. Σήμερα που οι εθελοντές είναι πλέον χιλιάδες.

Αρκεί το κράτος να ευαισθητοποιηθεί άμεσα και να τους αξιοποιήσει. Γιατί αν συνεχίσει τη σημερινή (ένοχη) αδράνεια, φοβάμαι ότι προχθές απλώς φυτέψαμε τον λόφο που θα έχουν για θέα οι βίλες που θα κτιστούν μεθαύριο στην καμμένη γη...

Αξιοποίηση ακαλύπτων: τι μπορεί να λύσει

Ακόμα κι αν ο νόμος έχει διατάξεις για την επιβολή της ενοποίησης των ακάλυπτων χώρων των πολυκατοικιών στο κέντρο μιας πόλης, πιστεύω ότι απαιτείται η συναίνεση των πολιτών. Γιατί είναι κάτι που τους αφορά άμεσα.

Αυτό είναι βέβαια και το μεγαλύτερο εμπόδιο: η δυσκολία συνεννόησης των κατοίκων.

Μήπως λοιπόν η ενοποίηση των ακαλύπτων θα γίνει αποδεκτή, μόνο αν λύσει βασικά προβλήματα των κατοίκων του κέντρου;

Τέσσερα είναι σήμερα τα βασικότερα προβλήματα στα κέντρα των πόλεων: η έλλειψη πρασίνου, χώρων στάθμευσης, πεζοδρομίων και ασφάλειας.

Οι κάτοικοι του κέντρου δεν έχουν πια ανοικτούς χώρους πρασίνου για να κάνουν βόλτα ή να παίξουν τα παιδιά τους. Και οι μετακινήσεις τους δεν είναι πάντα ασφαλείς, ειδικά το βράδυ.

Επιπλέον, παρκάρουν τα ΙΧ τους σε διπλή σειρά ή ακόμα και πάνω στα πεζοδρόμια. Με αποτέλεσμα οι πεζοί και τα ΑμΕΑ να μην μπορούν να κινηθούν.

Η ενοποίηση των ακάλυπτων χώρων στο κέντρο ενός οικοδομικού τετραγώνου, εκτός από τις ευεργετικές συνέπειες για το περιβάλλον, μπορεί να δώσει λύσεις και στα τρία υπόλοιπα ζητήματα.

Κατ’ αρχάς ο ενοποιημένος χώρος θα περιβάλλεται από κτίσματα. Άρα θα παρέχει τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια ως χώρος συνάθροισης κοινού.

Επιπλέον, ο χώρος που είναι σήμερα κρυμμένος ανάμεσα στις πολυκατοικίες μπορεί να δώσει λύση και στο πρόβλημα της στάθμευσης. Αν σε τμήμα αυτού κατασκευαστεί υπόγειο parking για τους κατοίκους του οικοδομικού τετραγώνου.

Κάτι τέτοιο θα απελευθερώσει τον χώρο περιμετρικά του οικοδομικού τετραγώνου που σήμερα χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τη στάθμευση οχημάτων. Θα δώσει έτσι τη δυνατότητα διαπλάτυνσης των πεζοδρομίων και φύτευσης επί αυτών.

Πάνω από το υπόγειο γκαράζ, μπορεί να διαμορφωθεί πλατεία με πεζόδρομους, ποδηλατόδρομους και πράσινο.

Μια τέτοια συνδυασμένη παρέμβαση παρουσιάζει βέβαια μεγάλες τεχνικές δυσκολίες. Λίγοι Πολιτικοί Μηχανικοί θα αναλάμβαναν να τη μελετήσουν και να την κατασκευάσουν.

Εκτιμώ όμως ότι θα συναντούσε αμέσως την αποδοχή των κατοίκων ενός οικοδομικού τετραγώνου. Γιατί λύνει συγχρόνως και τα τέσσερα βασικά τους προβλήματα, ενώ είναι οικονομικά βιώσιμη:

Oι κάτοικοι ενός οικοδομικού τετραγώνου, ανάλογα με τα χιλιοστά που έχουν, θα συμμετέχουν στη χρηματοδότηση του έργου, λαμβάνοντας και τις επιδοτήσεις που προβλέπονται.

Μετά θα μπορούν να διαχειριστούν τις υπόγειες θέσεις στάθμευσης και θα έχουν λάβει επιπλέον δικαίωμα 50% παραπάνω δόμησης, πάλι κατά το ποσοστό χιλιοστών που τους αναλογεί.

Όλα αυτά θα ήταν αδύνατον να υλοποιηθούν χωρίς Κτηματολόγιο. Τώρα όμως που καταγράφηκαν οι ιδιοκτήτες, ήρθε η ώρα νομίζω να περάσουμε από τις ρητορείες χωρίς αντίκρισμα στις δράσεις που δίνουν λύσεις.

[ΦΩΤΟ: Διπλωματικές Εργασίες Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, 2006]

Ενοποίηση ακάλυπτων χώρων

Στην προηγούμενη ανάρτηση, ο NdN προσέθεσε ότι «στην Αγγλία κάθε σύμπλεγμα σπιτιών οφείλει να έχει συγκεκριμένο χώρο πρασίνου κι αυτό γίνεται είτε με το να δημιουργούνται κήποι στις μονοκατοικίες, είτε με το να υπάρχει ένα πάρκο στη μέση των πολυκατοικιών.

Σ' αυτές τις squares όπως λέγονται είτε έχουν κλειδί οι κάτοικοι των γύρω πολυκατοικιών καταβάλλοντας ένα αντίτιμο, είτε είναι ελεύθερες και ανοιχτές στον καθένα πράγμα που είναι πιο σπάνιο.»

Το ενδιαφέρον είναι ότι και στην ελληνική πολεοδομική νομοθεσία υπάρχει παρόμοια πρόβλεψη! Βρίσκεται στο Άρθρο 12 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού (ΓΟΚ): Παραχώρηση σε κοινή χρήση ακάλυπτων χώρων.

Κατ’ αρχάς, όταν εκδίδεται μια οικοδομική άδεια οι χώροι που δηλώνονται στο Διάγραμμα Κάλυψης ως ακάλυπτοι, είναι υποχρεωτικά ακάλυπτοι χώροι. (update: Στα κέντρα της πόλης, οι ακάλυπτοι χώροι βρίσκονται συνήθως στο πίσω μέρος των πολυκατοικιών.)

Το Άρθρο 12 προβλέπει την ενοποίηση αυτών των ακάλυπτων χώρων των οικοπέδων ενός οικοδοµικού τετραγώνου, μετά από σύγκληση συνέλευσης όλων των ιδιοκτητών των ακινήτων του οικοδομικού τετραγώνου. Απαιτείται γι’ αυτό πλειοψηφία 65%.

Σε μια τέτοια περίπτωση, οι ακάλυπτοι χώροι μπορούν να ενοποιηθούν, να τεθούν σε χρήση όλων των ενοίκων του οικοδοµικού τετραγώνου και να διαμορφωθούν κατάλληλα για τη χρήση αυτή, χωρίς να θίγονται τα δικαιώµατα κυριότητας.

Για την εκτέλεση των έργων ενοποίησης προβλέπονται τα εξής κίνητρα: είτε επιδότηση από το Ειδικό Ταµείο Εφαρµογής Ρυθµιστικών και Πολεοδοµικών Σχεδίων (Ε.Τ.Ε.Ρ.Π.Σ.), είτε ανάληψη από το Ταµείο αυτό του συνόλου ή µέρους των τόκων για δάνεια που συνάπτονται για τα έργα αυτά.

Σήμερα φαίνεται ουτοπικό να συμφωνήσουν τα 2/3 των συνιδιοκτητών ενός οικοδομικού τετραγώνου, ώστε να ενοποιήσουν τους περιβάλλοντες χώρους τους.

Γι’ αυτό στην παράγραφο 5 του Άρθρου 12 προβλέπται ότι «κατά την έγκριση, επέκταση, αναθεώρηση ή τροποποίηση ρυµοτοµικού σχεδίου µπορεί να προβλέπεται η υποχρεωτική ενοποίηση των ακάλυπτων χώρων».

Αλλά η πιο ενδιαφέρουσα παράγραφος του Άρθρου 12 είναι η τελευταία:

«6. Κατά την έγκριση, επέκταση, αναθεώρηση ή τροποποίηση ρυµοτοµικού σχεδίου µπορεί να προβλέπεται η δηµιουργία δευτερεύοντος δικτύου ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων αποκλειστικά για πεζούς.

Στην περίπτωση αυτή, αυξάνεται η επιτρεπόµενη δοµήσιµη επιφάνεια που αναλογεί στο εµβαδόν των χώρων του οικοπέδου που εντάσσονται στο δίκτυο κατά 50%, χωρίς πάντως να θίγονται οι υποχρεωτικά ακάλυπτοι χώροι.»

Υπάρχει δηλαδή και πρόβλεψη και κίνητρο για να ενοποιηθούν οι ακάλυπτοι χώροι των οικοδομικών τετραγώνων στην Ελλάδα. Βούληση δεν υπάρχει. Γιατί έχει καλλιεργηθεί η νοοτροπία πως η ιδιοκτησία είναι η ιερή μας αγελάδα.

Δεν πρόκειται ποτέ να μοιραστούμε την αυλή «μας» με τους γείτονες, ακόμα κι αν η κατασκευή επιδοτηθεί από το ΕΤΕΡΠΣ ή κερδίσουμε 50% παραπάνω δόμηση.

Ωστόσο οι (εκάστοτε) κυβερνώντες έχουν τα εργαλεία για να ενοποιήσουν τους ακάλυπτους χώρους ολόκληρων οικοδομικών τετραγώνων: με αναθεώρηση ή τροποποίηση των υφισταμένων ρυμοτομικών σχεδίων.

Είναι μια παρέμβαση που θα βελτιώσει το μικροκλίμα, ειδικά στο κέντρο μιας πόλης. Θα συμβάλλει επίσης στην καλλιέργεια κοινών δεσμών με τους γείτονες και νέων μορφών συλλογικότητας.

Εκείνος που θα το τολμήσει, θ’ αλλάξει το κέντρο στις πόλεις μας! Θα δημιουργήσει πάρκα έξω από κάθε σπίτι, δίκτυο πεζοδρόμων σε κάθε γειτονιά, δίκτυο ποδηλατόδρομων (με συμπλήρωση της νομοθεσίας) ακόμα και στο κέντρο μιας πόλης!

Εκεί που σήμερα μας λένε ότι δεν υπάρχει χώρος...

Αυτό που τώρα φαίνεται αδιανόητο, αύριο μπορεί να γίνει εφικτό. Όταν οι αρμόδιοι αποφασίσουν να συγκρουστούν με παγιωμένες νοοτροπίες, για το κοινό καλό. Όταν, κλείνοντας τα μάτια, οραματιστούν μια πόλη που αναπνέει, όχι απλώς την επανεκλογή τους.

Πράσινο στις πόλεις μας

Οι ελληνικές πόλεις έχουν, δυστυχώς, μια απ’ τις χαμηλότερες αναλογίες σε πράσινο ανά κάτοικο πανευρωπαϊκά. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ο χαμηλός «μέσος όρος», αλλά η πλήρης αποξένωση των πολιτών από το πράσινο.

Αρκεί άραγε ο σχεδιασμός φαραωνικών μητροπολιτικών πάρκων εκτός πόλης ή μήπως μπορούμε να δημιουργήσουμε πράσινο παντού και για όλους;

Το άρθρο 366 του Κτιριοδομικού Κανονισμού προβλέπει τα εξής:

Τα 2/3 του ακαλύπτου χώρου ενός οικοπέδου πρέπει να καλύπτονται με πράσινο. Επίσης, πρέπει να φυτεύεται τουλάχιστον 1 μεγάλο δέντρο ανά 200 μ2 οικοπέδου, ενώ στα προκήπια (πρασίες) πρέπει να αναλογεί 1 δέντρο ανά 25 μ2 προκηπίου.

Στην Ελλάδα κατασκευάζονται ετησίως πάνω από 40.000 νέες οικοδομές. Σύμφωνα με τον νόμο, μεγάλο τμήμα της γης περιμετρικά αυτών πρέπει να είναι πράσινο. Επιπλέον, με έναν μέσο όρο 4 δέντρα ανά οικοδομή, κάθε χρόνο πρέπει να φυτεύονται πάνω από 160.000 δέντρα μέσα στις πόλεις μας!

Είναι προφανές ωστόσο ότι καμία εποπτεύουσα αρχή δεν ελέγχει την εφαρμογή της φύτευσης που προβλέπει μια οικοδομική άδεια. Γι’ αυτό το αστικό-οικιστικό πράσινο είναι σήμερα λιγοστό.

Η πρόταση είναι η εξής: να δημιουργηθεί μια Γραμματεία Οικιστικού Πρασίνου που θα πραγματοποιεί αυτοψίες σε όλες τις οικοδομές της χώρας (παλιές και νέες), ώστε να ελέγξει την εφαρμογή της φύτευσης των δέντρων που προβλέπει κάθε οικοδομική άδεια.

Στις νέες οικοδομές η αυτοψία αυτή να είναι απαραίτητη για τη σύνδεση με τα Δίκτυα των Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας. Επιπλέον, η υπηρεσία θα προτείνει συγκεκριμένους τύπους δέντρων ανά περιοχή, ανάλογα με το κλίμα και τα τοπικά χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής.

Και στις υφιστάμενες οικοδομές, η αυτοψία να γίνει υποχρεωτικά. Όπου μάλιστα διαπιστώνεται υστέρηση του αριθμού των υπαρχόντων δέντρων σε σχέση με την άδεια, θα δίνεται μια διορία μέχρι να φυτευτούν τα απαραίτητα δέντρα, πριν επαναληφθεί η αυτοψία.

Κάθε αυτοψία θα συνοδεύεται από καταβολή παραβόλου, το οποίο μπορεί να εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημα. Εφόσον κάθε χρόνο προστίθενται περίπου 17 εκ. μ2 οικοδομών στον ήδη υφιστάμενο δομημένο αστικό χώρο, σύντομα θα δημιουργηθεί ένα αρκετά εύρωστο Πράσινο Ταμείο.

Το Ταμείο αυτό θα χρησιμοποιείται για τη διαμόρφωση και συντήρηση δημόσιων χώρων πρασίνου και αναχυψής. Θα χρησιμοποιείται επίσης για την επιδότηση αγοράς δέντρων από τους πολίτες που δεν έχουν οικονομική άνεση.

Αν μάλιστα υλοποιηθεί κι η σύσταση ενός μόνο φορέα που θα μεριμνά για όλες τις συνδέσεις με τα Δίκτυα Κοινής Ωφέλειας, το κόστος των συνδέσεων θα μειωθεί. Έτσι, το νέο κόστος της αυτοψίας πρασίνου δεν θα επιβαρύνει τελικά τους πολίτες.

Το Πράσινο αυτό Ταμείο εκτιμώ βέβαια πως δεν μπορεί να συσταθεί χωρίς ξεχωριστό υπουργείο Περιβάλλοντος. Γιατί τότε θα καταλήξει να χρηματοδοτεί τις μαύρες τρύπες της οικονομίας.

Αλλά είναι μια πρακτική λύση που θα πολλαπλασιάσει άμεσα το αστικό πράσινο, δημιουργώντας και οικονομικούς πόρους για δημιουργία νέων χώρων πρασίνου.

Θα επιφέρει συγχρόνως μείωση ατμοσφαιρικής ρύπανσης, βελτίωση του μικροκλίματος κάθε γειτονιάς, περιορισμό ηχορύπανσης, μείωση άμεσης και έμμεσης ακτινοβολίας, έλεγχο της διάβρωσης του εδάφους, συγκράτηση υδροφόρου ορίζοντα, συντήρηση χλωρίδας και πανίδας.

Μα το πιο σημαντικό είναι πως θα ωφελήσει ισομερώς όλες τις γειτονιές μιας πόλης. Γιατί θα δημιουργήσει ταυτόχρονα θύλακες πρασίνου παντού, όχι μόνο στους εύρωστους δήμους ή στις αυλές των εύπορων πολιτών.

Καρουζέλ

Το ντόμινο της βίας που ξεδιπλώνεται τις τελευταίες εβδομάδες στην Ελλάδα παίρνει πια διαστάσεις βεντέτας. Ωθεί τους πολίτες στο ένα ή στο άλλο άκρο. Να «πρέπει» οπωσδήποτε να ζυγίσουμε τον ανθρώπινο πόνο.

Ο Κορκονέας φαίνεται πως δολοφόνησε με πρόθεση τον 15χρονο Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο. Αυτό δεν το λένε μόνο οι αυτόπτες μάρτυρες ή το γεγονός ότι πάρκαρε το αυτοκίνητο, επέστρεψε στον τόπο του εγκλήματος και πυροβόλησε.

Το είπε αμέσως και ο ίδιος! Καθώς επιχείρησε με το απολογητικό του υπόμνημα να δικαιολογήσει την πράξη του! (Σημείο μηδέν του πολιτισμού μας...) Άρα, ακόμα κι αν η σφαίρα εξοστρακίστηκε, είχε πρόθεση να σκοτώσει!

Η κοινωνία σίγουρα δεν ανέχεται να πληρώνει τα όργανα της τάξης για να πυροβολούν μαθητές. Σ' αυτήν την πράξη δε χωράνε ούτε συμψηφισμοί, ούτε άλλοθι. Εκτιμώ δε ότι ούτε η πλειοψηφία των ίδιων των αστυνομικών θέλει να έχει τέτοιους συναδέλφους.

Ωστόσο ο προχθεσινός τραυματισμός του 20χρονου αστυνομικού Διαμαντή Μαντζούνη είναι μια εξίσου κατακριτέα πράξη, με θύμα ένα άλλο νέο παιδί.

Γιατί η βία δεν κατηγοριοποιείται ανάλογα με την ταυτότητα, το χρώμα ή το ΑΦΜ του θύτη και του θύματος. Κάθε θάνατος γεννάει ισοδύναμη θλίψη.

Άρα η βία δεν μπαίνει σε ζυγαριά. Δεν μοιάζει καν με τραμπάλα, όπου ο πιο ισχυρός σηκώνει τον άλλον στον αέρα. Η βία μοιάζει πιο πολύ με καρουζέλ!

Με ένα καρουζέλ που περιστρέφεται γύρω από τον άξονά του. Που προκαλεί τους πάντες να πάρουν θέση, ώστε να γυρίζουν γύρω-γύρω, χωρίς να πηγαίνουν πουθενά!

Η ταχύτητα στο καρουζέλ της εγχώριας βίας ανεβαίνει πια επικίνδυνα. Τόσο που αφού ανέβεις, δεν μπορείς μετά να κατέβεις εύκολα. Δεν βλέπεις καν τι είναι γύρω σου. Και ζαλισμένος κυνηγάς μάταια αυτόν που κάθεται στο μπροστινό αλογάκι...

Στο παιχνίδι της βίας δηλαδή βλέπουμε μόνο τις μαριονέτες που μαλώνουν μεταξύ τους. Δε βλέπουμε ποτέ ποιοι κινούν τα νήματα, ποιοι περιστρέφουν το καρουζέλ.

Βλέπουμε μόνο χαμηλόμισθους ανθρώπους να τσακώνονται για το ποιος είναι μονόφθαλμος. Δεν τους βλέπουμε ποτέ να ενώνονται σε κοινές επιδιώξεις.

Το ουράνιο τόξο θα βγει, μόνο όταν οι εργαζόμενοι, οι μαθητές κι οι φοιτητές σταματήσουν να περιστρέφονται γύρω από τον άξονά τους.

Όταν η κοινωνία πάψει να κάθεται απαθώς στον καναπέ, μέχρι να σκοτωθεί ένας μαθητής για να ξεσηκωθεί. Όταν η αστυνομία δε φυλάει χριστουγεννιάτικα δέντρα, μέχρι να τραυματιστεί ένας αστυνομικός για να αποκτήσει τη νομιμοποίηση να προστατέψει (και) τους πολίτες.

Όταν τελικά δούμε όλοι πως αντίπαλος δεν είναι ο φυσικός αυτουργός της βίας. Είναι οι ηθικοί αυτουργοί της βίας κι όσοι επωφελούνται από αυτήν. Εκείνοι που χθες πανηγύριζαν με τις καταστροφές και σήμερα τρίβουν τα χέρια τους με την «τύχη» της νέας αυτής δολοφονικής απόπειρας.

Αλλά ο Κώστας Βάρναλης τα είχε πει καλύτερα:

Mη χτυπάς τον αδερφό σου
τον αφέντη τον κουφό σου!
Kαι στον ίδρο το δικό
γίνε συ τ' αφεντικό.

Xάιντε θύμα, χάιντε ψώνιο,
χάιντε Σύμβολον αιώνιο!
Aν ξυπνήσεις, μονομιάς
θά ‘ρθει ανάποδα ο ντουνιάς.

Στίχοι: Κώστας Βάρναλης
Μουσική: Λουκάς Θάνου
Πρώτη εκτέλεση: Νίκος Ξυλούρης

Τζόκερ

Πότε φεύγει το λεωφορείο για το καζίνο; Πότε θα ξαναγίνει τζακ-ποτ στο τζόκερ; Πόσο είναι το Βαλερέγκα-Καφέ Όπερα στο ημίχρονο; Τι απόδοση έχει το γκανιάν;

Το φλερτ με την τύχη διασκεδάζει πολλούς ανθρώπους. Όποιος καταθέσει απόψε ένα δελτίο στο τζόκερ, αγοράζει ελπίδα. Κι οι ώρες μέχρι την κλήρωση του προκαλούν μια ευχάριστη προσμονή.

Ο τζόγος δήλαδη είναι μια ανθρώπινη δραστηριότητα, σε πολλούς ευχάριστη. Όσο παραμένει διασκέδαση, όλα καλά.

Το ζήτημα ξεκινάει, όταν αρχίζει η συνομιλία με το ασυνείδητο των ανθρώπων. Όταν οι εταιρίες που εμπορεύονται τον τζόγο επιχειρήσουν να μας πείσουν ότι όλοι μπορούμε εύκολα να γίνουμε πλούσιοι, αρκεί να είμαστε ...«τυχεροί»!

Με μια φράση, το πρόβλημα είναι η παρουσίαση του τζόγου ως μέσο βιοπορισμού! Οι διαφημίσεις που σου λένε ότι απ’ «την τύχη σου» κι όχι απ’ τη δουλειά σου μπορείς σε μια στιγμή να αλλάξεις σπίτι, αυτοκίνητο, ζωή...

Η πικρή αλήθεια όμως είναι πως οι μόνες ζωές που αλλάζουν μέσα από τον τζόγο είναι οι ζωές εκείνων που ελέγχουν τον τζόγο. Αμύθητα ποσά μόνο αυτοί μπορούν να «κερδίσουν»!

Αλλά για να κερδίσουν πολλά οι λίγοι, πρέπει οι πολλοί να χάσουν, έστω κι από λίγο. Πρέπει οι πολλοί να πιστέψουν στο εύκολο κέρδος. Ότι «όσο πιο πολλά παίξουν, τόσο πιο πιθανό είναι να κερδίσουν».

«Αν σου κάτσει, σου αλλάζει τη ζωή!», λέει η γνωστή διαφήμιση. Αν δε σου κάτσει όμως, την ...έκατσες! Γιατί σου έχει αλλάξει τη ζωή χωρίς να το καταλάβεις. Μέρα με τη μέρα σ’ έχει κάνει έναν άλλον άνθρωπο. Έναν άνθρωπο που πιστεύει ότι μόνο από τύχη αλλάζουν τα πράγματα.

Γι’ αυτό χρειάζεται, νομίζω, μεγαλύτερη ευαισθησία και (γιατί όχι;) λογοκρισία στις χιουμοριστικές διαφημίσεις καζίνο, λαχείων, ΟΠΑΠ κλπ. που χτυπούν στο ασυνείδητο του κόσμου.

Γιατί ο τζόγος μπορεί να είναι διασκέδαση. Δεν μπορεί όμως να είναι βιοπορισμός. Πολύ περισσότερο, δεν μπορεί το κράτος να τον χρησιμοποιεί σαν όπιο που υπνωτίζει ή σαν υποκατάστατο ελπίδας για ένα καλύτερο αύριο.

Οι ουρές έξω από τα πρακτορεία, κάθε φορά που υπάρχει τζακ-ποτ δεν είναι μια ευχάριστη είδηση. Το ότι οι πολίτες, όχι μόνο στην Ελλάδα, εναποθέτουν τις ελπίδες τους στην τύχη δείχνει μοιρολατρία, ανασφάλεια κι αβεβαιότητα.

Μόνο όταν πρώτη είδηση γίνουν οι προτάσεις για το μέλλον κι όχι τα ρεκόρ ποσών που μαζεύουν οι εταιρίες τζόγου, θα έχει επαληθευτεί η γνωστή ρήση:

Μπορείς να κοροϊδεύεις τους πάντες για λίγο ή τους λίγους για πάντα. Αλλά δεν μπορείς να κοροϊδεύεις τους πάντες για πάντα!