Πολιτική ψευδολογία

Πρωταπριλιά σήμερα. Ασυναίσθητα θυμήθηκα ένα σατυρικό, διαχρονικό κείμενο που αποδίδεται στον Jonathan Swift: «Η τέχνη της πολιτικής ψευδολογίας».

Τι κι αν δημοσιεύτηκε πριν 276 χρόνια; Στις 72 σελίδες του, ο συγγραφέας που έγραψε και «Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ», με μια βουτιά στον Μακιαβελισμό, πετυχαίνει να καταγράψει ορισμένα στοιχεία της πολιτικής, που ακόμα και σήμερα είναι εμφανή.

Ξεκινάει με το θεμελιώδες, για την «τέχνη της πολιτικής ψευδολογίας», ερώτημα: Πρέπει να εξαπατάς τον λαό για το καλό του;

Κι αφού απαντάει λέγοντας ότι «τα σωτήρια ψεύδη με καλό σκοπό» είναι αποδεκτά στην πολιτική, συνεχίζει δίνοντας τις βάσεις της «τέχνης»:

1) Να προνοείς ώστε τα ψέματα να μην υπόκεινται σε κανενός είδους επαλήθευση.
2) Να μην υπερβαίνεις ποτέ τα όρια της αληθοφάνειας.
3) Να ποικίλλεις την απάτη επ’ άπειρον.
4) Να τελειοποιείς την παραγωγή των πολιτικών ψευδολογιών ιδρύοντας «Ψευδολογικές εταιρείες».

Ορισμένα ακόμα αποσπάσματα απ’ το απολαυστικό αυτό εγχειρίδιο:

«Tο κόμμα που θέλει να αποκαταστήσει το κύρος και την αξιοπιστία του πρέπει, επί τρεις μήνες, να μην πει και να μη δημοσιεύσει τίποτε που να μην είναι αληθινό και πραγματικό. Είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποκτήσει το δικαίωμα να πλασάρει ψέματα τους επόμενους έξι μήνες. Είναι σχεδόν αδύνατο να βρεις ανθρώπους ικανούς να εκτελέσουν ένα τέτοιο σχέδιο.»

Προσοχή όμως: «Tο να δίνεις στο λαό να καταπιεί πολλά μαζί, δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για να γίνεις πιστευτός. Όταν βάζεις παραπάνω σκουλήκι στο αγκίστρι δεν τσιμπάει ο κοκοβιός».

Επίσης, «ο λαός δεν έχει κανέναν δικαίωμα στην πολιτική αλήθεια -όπως ακριβώς δεν έχει δικαίωμα να κατέχει πλούσια αγαθά, εκτάσεις γης και πύργους, έτσι δεν δικαιούται να πληροφορείται την αλήθεια στο θέμα της διακυβέρνησης».

Τελικά, το ψέμα του χθες είναι τόσο όμοιο με το ψέμα του σήμερα. Ακόμα κι οι μέθοδοι διάδοσής του δεν έχουν αλλάξει πολύ.

Η μόνη διαφορά είναι ότι σήμερα υπάρχουν πολύ περισσότερα μέσα που το διαδίδουν πολύ πιο γρήγορα. Κι ότι σήμερα την τέχνη της πολιτικής ψευδολογίας πολλοί την ξέρουν τόσο καλά, που τη διδάσκουν και σε άλλους ενδιαφερόμενους.

Κάπως έτσι γεμίσαμε με αληθοφανείς βερμπαλιστικές διακηρύξεις, που ποτέ κανείς δεν μπορεί να εξακριβώσει τη γνησιότητά τους. Γεμίσαμε με «παπαγαλάκια» που διαφοροποιούν την απάτη στο διηνεκές. Και διαιωνίζουν έτσι την κυριαρχία εκείνων που τους χρησιμοποιούν.

Σήμερα λοιπόν που το ψέμα, η αληθοφάνεια, η μισή αλήθεια κι η ημιμάθεια έχουν μπερδευτεί τόσο πολύ όσοι οι κοτσίδες μιας παιδικής κούκλας, χρειαζόμαστε κάτι να μας ξεμπερδεύει τα πράγματα.

Γι’ αυτό συστήνω ανεπιφύλακτα το παρόν εγχειρίδιο. Όχι για να μάθουμε κι εμείς να λέμε ψέματα. Αλλά για να μάθουμε να διακρίνουμε την πολιτική ψευδολογία. Χωρίς να λέμε, ισοπεδωτικά, ότι όλοι ψευδολογούν.

Καλό μήνα σε όλους και όλες!