Τρίτη 17 Νοεμβρίου 2009

Το Πολυτεχνείο ως βατήρας


Η κουβέντα για το Πολυτεχνείο εξαντλείται συνήθως γύρω από τα ίδια θέματα: Είχε κόσμο η πορεία; Έγιναν επεισόδια; Πού είναι σήμερα η γενιά του Πολυτεχνείου; Πόσοι εξαργύρωσαν την τότε πορεία τους;

Αντί προλόγου λοιπόν: Ναι, είχε πολύ κόσμο η φετινή πορεία κι ήταν πολύ ήρεμη. Η γενιά του Πολυτεχνείου είναι κυρίως η σημερινή μεσαία τάξη. Κάποιοι έγιναν όντως «μεγάλοι» οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά. Και, ναι, κάποιοι «εξαργύρωσαν» κιόλας τη συμμετοχή τους. Αλλά αυτοί τουλάχιστον ήταν εκεί! Γιατί την «αντιστασιακή» τους δράση την εξαργύρωσαν κι αρκετοί που προτίμησαν τότε να μείνουν σπίτι τους...

Πάμε παρακάτω λοιπόν. Νομίζω πως σήμερα άλλο είναι το κύριο ερώτημα: μπορεί άραγε το «Πολυτεχνείο» να γίνει βατήρας για το αύριο; Ή θα εκφυλιστεί σιγά-σιγά σε μια επέτειο που θ’ αποκτήσει τελικά χαρακτήρα μνημόσυνου;

Με δέος αντιμετωπίζω κάθε χρόνο τη θυσία εκείνου του Νοέμβρη. Την αυθόρμητη, ακηδεμόνευτη και γνήσια αντίσταση εκείνων των νέων. Που έσπασαν τον «γύψο» και βγήκαν απ’ τα καλούπια που ήθελαν τότε να τους βάλουν.

Αυτό μπορεί να γίνει και τώρα! Αρκεί να δούμε ποια είναι σήμερα τα καλούπια μας. Και να θελήσουμε να τα σπάσουμε κι εμείς. Πρώτα η νέα γενιά.

Μια νέα γενιά που κατακερματίζεται σήμερα σε μεμονωμένα άτομα, μεμονωμένων επαγγελματικών κλάδων. Που είναι μεν μορφωμένη, αλλά δεν είναι αυτόφωτη. Που έχει πολιτικό κριτήριο, αλλά μαθαίνει να χρειάζεται δημοσκοπήσεις για να εκφράσει πολιτική άποψη.

Επειδή η αστικοποίηση που ακολούθησε το 1974 έχει οδηγήσει σ’ ένα συντηρητικό μοντέλο υπερπροστατευτισμού. Κι αυτό γαλουχεί συνειδήσεις που εύκολα μπαίνουν σε καλούπι. Καλλιεργεί την άποψη ότι οι νέοι είναι εύθραυστοι.

Το αντίβαρο σ’ αυτήν την τάση, που σήμερα φαίνεται μη αναστρέψιμη, είναι μια νέα γενιά δημιουργική, κινηματική, μορφωμένη και υγιής. Μια νέα γενιά που θα πιστέψει ξανά στη δύναμη της αυτοοργάνωσης και θα δει κριτικά ό,τι της πλασάρεται ως αυτονόητο.

Με στόχους επίκαιρους. Με μια νέα περιβαλλοντική συνείδηση, με καλλιέργεια πνεύματος επιχειρηματικότητας, με χώρο και διάθεση για ρίσκα. Χωρίς την ασφάλεια κηδεμόνων και καθοδηγητών. Χωρίς τη σιγουριά της καρέκλας.

«Για να γυρίσει ο ήλιος, θέλει δουλειά πολλή», είπε ο Ελύτης. Κι είναι σωστό: τίποτα δεν προσφέρεται άκοπα σ’ όποιον δεν διεκδικήσει την ανατροπή της μοιρολατρίας του!

Ο σπόρος του «Πολυτεχνείου» δεν είναι ακόμα μεταλλαγμένος. Αλλά δεν είναι κι αυτονόητο ότι θα καρποφορεί για πάντα.


[Το σκίτσο είναι του Κώστα Μητρόπουλου από ΤΑ ΝΕΑ - 17/11/09]

20 σχόλια:

Θανασης Ξ. είπε...

ikor καλησπέρα..

Προσυπογράφω την ανάρτησή σου.
Σε ένα θα 'διαφωνήσω'. Και η τωρινή γεννιά αυτόφωτη είναι. Δεν της λείπει ούτε το μυαλό, ούτε η δυνατότητα ανάλυσης. Έχει καλύτερη μόρφωση απ' ότι είχαμε εμείς σίγουρα. Κι ούτε την θεωρώ ανυποψίαστη.
Το Πολυτεχνείο, άλλωστε, ήταν η ακραία, κορυφαία αντίδραση, όταν όμως τα πράγματα είχαν στριμωχτεί πάρα πολύ, μην το ξεχνάμε αυτό. Τώρα ο 'εχθρός' είναι πολύ 'αόρατος', ο 'γύψος' κάτι σαν τα τείχη του Καβάφη. Οι νέοι έχουν την αμφισβήτηση. Το 'νέο όραμα' δεν έχει ακόμη διατυπωθεί ξεκάθαρα..

vagnes είπε...

μου αρέσει πολύ και πάντα η μεθοδικότητα που χρησιμοποιείς στα γραφόμενα σου...

...μας έλειπε η παιδεία, καταλάβαμε γρήγορα πως δεν μπορούσαμε να την αποκτήσουμε χωρίς ελευθερία, παλαίψαμε και βοηθήσαμε στο ξυλωμα της χούντας...

Σήμερα δεν ξέρουν οι νέοι τι τους λείπει και αν το ξέρουν δεν γνωρίζουν ή δεν θέλουν να κάνουν ότι πρέπει για να το αποκτήσουν.
Συνήθως συμβιβάζονται, με τα υπάρχοντα των γονιών, με την υπόθεση-υπόσχεση για μονιμοποίηση σε μια θέση δημοσίου χωρίς φαντασία, χωρίς πολλές φιλοδοξίες, με απέχθεια για το παραμικρό ρίσκο.

Κινδύνεψαν οι ζωές μας για να πετύχουμε ότι και αν πετύχαμε εκείνη την εποχή.
Από το τι είναι διατεθειμένοι σήμερα οι νέοι να διακινδυνεύσουν, εξαρτάνται και οι προοπτικές που έχουν για ένα καλύτερο μέλλον, το μέλλον τους...

..δεν ξέρω αν είμαι σκληρός!

Artanis είπε...

Ikor μου λυπάμαι αλλά εγώ είμαι απαισιόδοξη...
Είμαστε πολιτικοποιημένος λαός και γι' αυτό ακόμα κατεβαίνουμε στους δρόμους και τις πορείες, σχεδόν παραδοσιακά...Λίγο μας νοιάζει και όσο περνάει ο καιρός θα μας νοιάζει όλο και λιγότερο...
Βολευόμαστε και δεν θέλουμε να ξεβολευτούμε...'Οταν φύγουμε κι εμείς, που τα έχουμε σχετικά νωπά, οι επόμενοι θα το "ξεχάσουν"...

kariatida62 είπε...

Ikor,Καλημέρα!
Πρώτα να σ'ευχαριστήσω για τις ευχές σου, και ερχόμενη στο θέμα της ανάρτησής σου,δηλώνω και γω αισιόδοξη για την νεολαία που την θεωρώ πιο καταρτισμένη και υποψιασμένη...και ας δείχνει αδιάφορη! "Οι δυσκολίες των καιρών μας" θα αφυπνίσει τον κόσμο, θα τον ξεσηκώσει θα τον δραστηριοποιήσει. Αυτό μας έχει διδάξει η ιστορία! Οι εργατικοί αγώνες,η επαναστάσεις πολιτιστικές και πολιτικές έχουν ανθίσει και αντίστοιχα ξεσπάσει μπροστά απο μεγάλα κοινωνικοοικονομικά προβλήματα. Την αδιαφορία του καναπέ, την αστικοποίηση και τον κατακερματισμό του συνόλου σε μεμονώμένες ομάδες την συναντάς σε εποχές σχετικής ευμάρειας...
Τα προβλήματα που έρχονται θα οργανώσουν τις νεολαίες όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως!

Όπως πάντα έτσι και σήμερα, όποιος διαβάζει τις αναρτήσεις σου αν μη τι άλλο χαίρεται την συγκροτημένη και αναλυτική σου σκέψη!

dyosmaraki είπε...

"Μπορεί άραγε το «Πολυτεχνείο» να γίνει βατήρας για το αύριο; Ή θα εκφυλιστεί σιγά-σιγά σε μια επέτειο που θ’ αποκτήσει τελικά χαρακτήρα μνημόσυνου;"

Ναι πιστεύω πως μπορεί. Αρκεί οι νέοι να μην αρκούνται να ρίχνουν το φταίξιμο για τις δικές τους αδυναμίες στους άλλους. Οτι μας ενοχλεί το διεκδικούμε δεν λέμε πως φταίνε οι άλλοι. Αυτό πίστεψε η γενιά του Πολυτεχνείου και για αυτό πάλεψε. Και έως ένα βαθμό το κατάφερε (μιλώ για το θέμα της ελευθερίας).

Ομως για να μην καταλήξει η επέτειος του Πολυτεχνείου να αποτελεί μια από τις πολλές επετείους με χαρακτήρα μνημοσύνου θα πρέπει να βοηθήσουν οι γονείς και οι δάσκαλοι. Δεν μπορεί στα σχολεία να απαγγέλεται ένα ποίημα και να διώχνουν τους μαθητές. Θα πρέπει να τους μυήσουν στα ιδανικά εκείνης της γενιάς και να τα βάλουν να μιλήσουν για τα δικά τους ιδανικά. Να τα βοηθήσουν να αποκτήσουν οράματα, αυτά τους λείπουν για να δημιουργήσουν ένα εποικοδομητικό αύριο.

ikor είπε...

Θανάση Ξ. καλησπέρα!

Ίσως η πιο σωστή λέξη να μην είναι "αυτόφωτη" αλλά "αυτοδύναμη".

Πιστεύω ότι η σημερινή νέα γενιά δεν είναι, ως επί το πλείστον, αυτοδύναμη.

Και μόνο το γεγονός ότι στην Ελλάδα αργεί ένας νέος να μείνει σε δικό του σπίτι, κάτι λέει.

Ναι, το Πολυτεχνείο κυοφορείτο επί δυο χρόνια συνεχών ζυμώσεων στο φοιτητικό κίνημα. Και ναι, ήρθε ως απάντηση σε μια 7ετία στέρησης ελευθεριών.

Και σήμερα όμως έχει αρχίσει να συσσωρεύεται δυσαρέσκεια που γίνεται οργή. Αυτό θα δώσει το νέο όραμα.

ikor είπε...

vagnes καλησπέρα! Σ' ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια.

Κρατάω αυτό που είπες: "Σήμερα δεν ξέρουν οι νέοι τι τους λείπει, συμβιβάζονται με τα υπάρχοντα των γονιών και έχουν απέχθεια για το παραμικρό ρίσκο."

Ισχύει αυτό για πολλούς σήμερα. Όχι βέβαια για όλους. Και το ερώτημα που προκύπτει είναι:

Η πρωτοπορία έρχεται από την αλλαγή νοοτροπίας στην πλειοψηφία ή από τη δημιουργία ικανών μειοψηφιών που θα μπουν μπροστά και θα δώσουν το νέο όραμα;

Γιατί και τότε δεν ήταν όλοι στο ίδιο επαναστατικό πνεύμα. Οι συνθήκες και η θέληση όμως διαμόρφωσαν μια "ηγεσία" που ανέτρεψε τα δεδομένα και επιτάχυνε τον εκδημοκρατισμό.

Η ηγεσία αυτή μάλιστα είχε αντισυμβατικά χαρακτηριστικά, καθώς δεν υπόκειτο σε κάποιον κομματικό φορέα.

Αυτοοργάνωση λοιπόν και κινήματα. Αλλά με στόχο και χωρίς βία.

ikor είπε...

Artanis καλησπέρα!

Μην είσαι τόσο απαισιόδοξη. Ακόμα και οι βολεμένοι του σήμερα γρήγορα θα καταλάβουν ότι η κοινωνία έχει ένα νήμα που μας δένει όλους.

Κανείς "βολεμένος", όσο άτρωτος κι αν νιώθει σήμερα, δε θα μείνει ανεπηρέαστος (πολιτικά-κοινωνικά-οικονομικά), αν η ανεργία φτάσει στο 10% ή στο 15%...

Νέες συλλογικότητες. Αυτό νομίζω πως είναι το αντίδοτο!

ikor είπε...

kariatida62 καλησπέρα!

Ναι, είμαι κι εγώ αισιόδοξος. Γιατί η σημερινή νεολαία είναι η πιο σπουδαγμένη γενιά που είχε ποτέ η Ελλάδα. Όχι μόνο από άποψη εκπαίδευσης, αλλά κι από άποψη παιδείας.

Ο νέος π.χ. που δουλεύει 12 ώρες τη μέρα έχει συσσωρεύσει μεγάλη εμπειρία. Ξέρει ότι ο ελεύθερος χρόνος είναι σπουδαίο αγαθό. Το ξέρει επειδή το στερείται. Και μπορεί να παλέψει γι' αυτό.

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα.

Εκτιμώ ότι όλο και περισσότερο θα σηκωνόμαστε απ' τον καναπέ. Γιατί εκτός από την παγκοσμιοποίηση των αγορών, υπάρχει και η παγκοσμιοποίηση των προβλημάτων.

Σ' ευχαριστώ πολύ για τα καλά σου λόγια!!

ikor είπε...

dyosmaraki καλησπέρα!

Όντως, όσο λέμε ότι για όλα φταίνε οι άλλοι, τόσο δε θα γίνεται τίποτα. Η γενιά του Πολυτεχνείου πήρε την κατάσταση στα χέρια της, δεν έκατσε σπίτι της καταγγέλοντας τους Αμερικάνους και τη μοίρα της...

Όσο για τις γιορτές στα σχολεία, νομίζω πως θα είχε ενδιαφέρον να συζητούσαν τα παιδιά με ανθρώπους που έζησαν τα γεγονότα. Μιλώ κυρίως για 'κείνους τους αφανείς ήρωες που το "Πολυτεχνείο" το βίωσαν και το κράτησαν γι' αυτούς.

Πάντως και τα τραγούδια εκείνης της εποχής είναι διαμάντια. Και μόνο που τα ακούς, σου έρχεται να τα τραγουδήσεις δυνατά! Έστω και τα ακούσματα αυτά, είναι σημαντικό να αναπαράγονται.

NdN είπε...

Γεια σου Ikor,

κι εγω είμαι αισιόδοξος. Ωστόσο θα σταθώ σε ένα κομμάτι της απάντησης σου στο Θανάση. "

Και σήμερα όμως έχει αρχίσει να συσσωρεύεται δυσαρέσκεια που γίνεται οργή. Αυτό θα δώσει το νέο όραμα".

Το ζήτημα είναι για ποιο λόγο υπάρχει οργή. Τι θέλουμε να πετυχουμε; Και με ποιον τρόπο; Δεν υπάρχει ιδεολογία φιλε. Ο καθένας κοιτάει την πάρτυ του, το βόλεμα του. Ο λόγος που είμαι αισιόδοξος είναι ότι εμείς κοπιάζουμε πολύ περισσότερο από την προηγούμενη γενιά για να ζούμε απλά "ανεκτά". Οι δουλειές είναι λιγότερες, το αγαθά περισσότερα, οι πειρασμοί απειροι. Κι όταν μάθεις να παλεύεις, να προσπαθείς και να πετυχαίνεις είναι αδυνατο να συμβιβαστείς με την μετρότητα. Αυτό ακόμα όμως θέλει καιρό. Και φυσικά δεν θα είμαστε όλοι μαζί. Πολλοί θα έχουν αλλοτριωθεί μέχρι τότε, ίσως ακόμα και εσύ και εγω.

ikor είπε...

NdN καλησπέρα!

Οργή υπάρχει γιατί οι ευκαιρίες δεν είναι ίδιες για όλους. Άλλοι πάνε από τις σκάλες και άλλοι από το ασανσέρ.

Θα μου πεις, αυτό γινόταν πάντα. Σήμερα όμως υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που έχουν τα ίδια πάνω-κάτω αντικειμενικά προσόντα και άρα η γνωριμία βαρύνει πολύ περισσότερο.

Οργή υπάρχει επίσης επειδή οι άνθρωποι δέχονται τεράστια καταπίεση από πολλές πηγές.

Ελπίζω να βρεθεί το νήμα που θα συνδέσει οριζόντια τους μη προνομιούχους νέους κάθε κλάδου. Αυτό θα δώσει το νέο όραμα. Αυτό θα κάνει τη διαφορά!

Κι ελπίζω τότε να μην είμαστε στην πλευρά των "βολεμένων"!

Vassilis είπε...

Καλημέρα Γιάννη,
σχετικά με τη νέα γενιά και εγώ δηλώνω αισιόδοξος καθώς οι πηγές πληροφόρησης και οι δυνατότητες άντλησης γνώσης που υπάρχουν σήμερα είναι περισσότερες από ποτέ.
Το θέμα είναι να μπορούν να απορροφηθούν και να αφομοιωθούν σωστά.
Θα ήμουν ακόμα πιο αισιόδοξος αν υπήρχαν περισσότεροι δίοδοι ώστε οι νέοι να μπορούν να κατευθυνθούν προς την επιχειρηματικότητα.
Όπως και εσύ γράφεις "χωρίς τη σιγουριά της καρέκλας"

ο δείμος του πολίτη είπε...

Συμφωνούμε απολύτως. Ας βουτήξουμε πια στις πραμγατικές μας ανάγκες κι ας αγωνιστούμε μέχρι την επίλυσή τους.

ikor είπε...

Βασίλη καλησπέρα!

Ναι, η συγκυρία νομίζω πως είναι καλή. Πρέπει βέβαια να γίνουν πολλά για να αξιοποιηθεί.

Καμιά φορά π.χ. μπερδεύουμε την πληροφόρηση με τη γνώση. Επίσης, ενώ είναι ελεύθερα, όπως λες, καλλιεργείται η λογική του "εύκολου". Αυτό οδηγεί σε ημιμάθεια και οι ημιμαθείς συχνά το παίζουν επαΐοντες και παντογνώστες!

Η επιχειρηματικότητα μας ταιριάζει πολύ, ως λαός. Αλλά πρέπει επιτέλους ν' ασχοληθούμε σοβαρά με τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Και να ενθαρρύνουμε ρίσκα!

Το "Πολυτεχνείο" ήταν ένα τεράστιο ρίσκο, κόντρα σε κάθε λογική. Γι' αυτό μετέδωσε τέτοια πίστη στον λαό, αν και φαινομενικά κατεστάλη.

ikor είπε...

Δείμε του πολίτη χαίρομαι πολύ που συμφωνούμε. Οι εκπαιδευτικοί έχετε σπουδαίο ρόλο να παίξετε στη διαμόρφωση της νοοτροπίας των νέων ανθρώπων.

Χρειαζόμαστε νέους ανθρώπους με κριτική διάθεση, με ελεύθερο πνεύμα. Μόνο έτσι θα βουτήξουμε στις πραγματικές μας ανάγκες και θα κολυμπήσουμε.

Χρειαζόμαστε βέβαια και βατήρες, λαμπρά παραδείγματα του χθες. Όπως το "Πολυτεχνείο"!

τσότσος είπε...

Το θέμα, Γιάννη, όπως σωστά λες είναι η τυχόν εξαργύρωση ανύπαρκτης συμμετοχής στο Πολυτεχνείο με κοινωνική ή άλλη ανέλιξη.
Δεν βρίσκω κακό αυτοί που αγωνίστηκαν τότε να είναι σήμερα στα "πράγματα" αρκεί να μην ξεπούλησαν τις τότε ιδέες τους με αντάλλαγμα χρήμα και εξουσία.
Το ερώτημα είναι αν θα έπρεπε οι αγωνιστές να ενταχθούν σε κόμματα και να μπουν στην πολιτική: πιστεύω ναι, σωστά έκαναν και οργανώθηκαν σε κόμματα, ο καθένας όπου νόμιζε ότι τον εξέφραζε και μέσω αυτών (των κομμάτων) προσπάθησαν να επηρεάσουν την πολιτική κατεύθυνση της χώρας. Πού το κακό;
Να κακίσουμε αυτούς που βολεύτηκαν και άλλαξαν ιδεολογία και συμβιβάστηκαν, τους άλλους όμως γιατί; ¨Εχει η χώρα την πολυτέλεια να αγνοεί αγωνιστές; Και πώς αλλιώς θα προσέφεραν στην κοινωνία, με μεμονωμένες (φιλειρηνικές υποθέτω)δράσεις; Άρα δεν θα μιλούσαμε τότε για πολιτικούς αγωνιστές αλλά για συγγραφείς, ρήτορες, ακτιβιστές.

ikor είπε...

τσότσο καλησπέρα!

Όσο μένεις πιστός σε αυτά που πιστεύεις δεν μπορεί κανείς να σε κακίσει.

Το θέμα βέβαια είναι πως πολλοί άνθρωποι γίνονται πιο συντηρητικοί, όσο μεγαλώνουν. Αυτό ίσως είναι φυσιολογικό αλλά προκαλεί συγκρίσεις.

Πάντως εδώ έχουμε φτάσει να σχολιάζουμε περισσότερο το τι επακολούθησε κι όχι την πράξη αυτοθυσίας αυτή καθεαυτή! Αυτό είναι εντελώς παράλογο!

ΞΗΜΕΡΑΚΗΣ ΦΑΝΗΣ είπε...

Γειά σου φίλε
Οπως πολύ σωστά γράφεις ο σπόρος του Πολυτεχνείου δεν είναι ακόμη μεταλλαγμένος, κινδυνεύει όμως να γίνει μουσειακό είδος και να τον περιφέρουμε επετειακά κάθε 17 Νοέμβρη
Σίγουρα κάθε εποχή είναι ξεχωριστή με τα δικά της προβλήματα , τις δικές τις ιδιατερότητες και βέβαια όχι τους ίδιους ανθρώπους .
Νομίζω ότι το μύνημα που πρέπει να μείνει οδηγός από αυτή την εξέγερση είναι η αυθόρμητη αντίσταση του κόσμου , όχι μόνο των νέων. Η αντίσταση χωρίς ιδιοτέλιες, άσχετα αν κάποιοι εξαργύρωσαν εκ των υστέρων την όποια συμμετοχή τους.
Το πάθος των νέων να παλέψουν, ομαδικά, για κάποια ιδανικά κόντρα σε φαινομανικά ανυπέρβλητες δυσκολίες, να παλέψουν για το κοινό καλό, για το κοινό συμφέρον.
Σε κάθε εποχή ο αγώνας πρέπει να είναι συνεχής όχι για την εξυπηρέτηση των στενά ατομικών συμφερόντων , αλλά αγώνας για ένα καλύτερο κόσμο για όλους.
Οι κίνδυνοι , εχθροί, εμφανίζονται με διαφορετικά πρόσωπα και ίσως πολύ πιο επικίνδυνοι από μια στιγνή δικτακτορία.

ikor είπε...

Φάνη καλησπέρα!

Ναι τα χαρακτηριστικά του "Πολυτεχνείου" ήταν αυτά ακριβώς: το αυθόρμητο, η ανιδιοτέλεια, το κοινό καλό για όλους.

Αυτά πρέπει να μας εμπνεύσουν ξανά. Για να αυτοοργανωθούμε, να γίνουμε πιο κριτικοί, πιο κινηματικοί και λιγότερο ατομιστές.

Ουτοπία; Μακάρι! Από μικρές ουτοπίες γεννιούνται συνήθως οι μεγάλες κοινωνικές αλλαγές!